یك متخصص زنان تاكید كرد؛
زنان باید اندومترویوز را جدی بگیرند
به گزارش بیمارستان دی یك فلوشیپ لاپاراسكوپی پیشرفته، اظهار داشت: درد شدید قاعدگی طبیعی نیست و نیاز به بازگشت فوری به پزشك دارد.
به گزارش بیمارستان دی به نقل از مهر، عاطفه گرگین، در برنامه تلویزیونی اختتام ناباروری، گفت: اندومتریوز یك بیماری زنانه است كه طبق آمارهای جهانی، میزان شیوع آن در سنین باروری حدود ۶ تا ۱۰ درصد است و با عنایت به مطالعات مختلف، تخمین زده می شود كه در جمعیت زنان ایرانی كه در سنین باروری قرار دارند، حدود ۲ میلیون نفر به این بیماری مبتلا هستند. عضو تیم تخصصی مركز درمان ناباروری ابن سینا، اظهار داشت: اندومتریوز حضور بافت لایه داخلی رحم یا همان اندومتر در نقاط دیگر بدن است. در واقع وقتی سلول های اندومتر رحم در نقاط دیگر بدن یافت می شوند، تشخیص آندومتریوز مطرح می شود. در این بیماری، هم زمان با سیكل های قاعدگی، این بافت ها در دیگر نقاط بدن آغاز به خونریزی می كنند و موجب ایجاد درد، ضایعات عمقی و چسبندگی می شوند. این بیماری می تواند اغلب نقاط بدن، خصوصاً حفره شكم و لگن را، البته به جز طحال، درگیر كند و ممكنست در هر مقطع زمانی، از زمان بلوغ تا زمان یائسگی، بروز پیدا كند. گرگین، احتمال درگیر شدن دستگاه گوارش و دستگاه ادراری با این بیماری را بیشتر از دیگر نقاط بدن دانست و اضافه كرد: به سبب نزدیكی این اندام ها به كانون های اندومتریوز، احتمال ابتلای دستگاه گوارش، خصوصاً روده و نیز مثانه و مجاری ادراری، بیشتر از دیگر نقاط است. احتمال شیوع اندومتریوز در دستگاه گوارش حدود ۱.۲ درصد و احتمال شیوع آن در دستگاه ادراری حدود ۱۲ تا ۳۷ درصد گزارش شده است. این متخصص زنان، درباره علت بروز این بیماری اظهار داشت: نظریه های مختلفی درباره چگونگی بروز این بیماری مطرح شده اند، اما هیچ كدام هنوز قطعیت نیافته اند. همچون نظریه های مطرح در این خصوص، برگشت خون قاعدگی بوسیله لوله های رحمی به داخل لگن و لانه گزینی سلول های اندومتر در بافت های مختلف شكم و لگن است. در نظریه دیگری احتمال تغییر و تبدیل سلول های لگن به سلول های آندومتر بعنوان علت بروز اندومتریوز مطرح گردیده است. اما همانطور كه گفته شد، مطالعات مختلف نتوانسته اند علت دقیق و قطعی بروز این بیماری را تبیین كنند. گرگین، نقش ژنتیك در بروز این بیماری را بسیار پررنگ دانست و توضیح داد: مطالعات مختلف نشان داده اند كه شیوع بیماری اندومتریوز در كسانی كه یكی از اعضای خانواده شان مبتلا به این بیماری است، ۶ تا ۹ برابر بیشتر از افراد عادی است و حدود دوسوم افرادی كه خواهر یا مادر مبتلا به اندومتریوز دارند، به این بیماری مبتلا می شوند. همین طور در مطالعاتی كه بر روی دوقلوهای تك تخمكی انجام شد، مشخص شد كه در صورت ابتلای یكی از آنها به اندومتریوز، احتمال ابتلای دیگری ۷۵ تا ۸۸ درصد است. با عنایت به این مطالعات، می توان نقش وراثت و ژنتیك را در بروز بیماری اندومتریوز به روشنی دریافت. این فلوشیپ لاپاراسكوپی درباره علایم این بیماری اظهار داشت: ابتدا باید یادآور شوم كه ممكنست فرد مبتلا هیچ علامتی نداشته باشد و بیماری او به صورت تصادفی یا به دنبال بررسی های مربوط به ناباروری كشف شود. همچنین، شدت علایم لزوماً رابطه‌ی مستقیم با شدت و گستردگی علایم ندارد، یعنی ممكنست علایم یك خانم كم و خفیف باشد، اما اندام های مختلف به صورت عمقی درگیر شده باشند و یا برعكس. در كل، شایع ترین علایم اندومتریوز، می تواند شامل دردهای لگنی مزمن، دردهای شدید قاعدگی، درد حین مقاربت، درد در زمان تخمك گذاری، تغییر الگوی قاعدگی، ناباروری و در صورت درگیری دستگاه گوارش و دستگاه ادراری، احساس درد هنگام دفع مدفوع و ادرار، باشد. گرگین در ادامه اشاره كرد: لازم نیست بیمار همه این علایم را داشته باشد تا به پزشك بازگشت كند. همانطور كه گفته شد، ممكنست بیمار هیچ علامتی نداشته باشد و به صورت كاملاً تصادفی، مثلاً هنگام چك آپ روتین زنان یا هنگام بازگشت برای درمان ناباروری پزشك متوجه ابتلای او به اندومتریوز شود. اما بروز حتی یك علامت هم می تواند سرنخی جهت بررسی و تشخیص باشد. بنابراین، هرگونه علامت مرتبط باید جدی گرفته شود. عضو تیم تخصصی مركز درمان ناباروری ابن سینا در ادامه بر ضرورت جدی گرفتن دردهای قاعدگی تاكید كرد و اضافه كرد: متأسفانه این باور غلط قدیمی در بین خانم های ایرانی وجود دارد كه قاعدگی دردناك طبیعی است. احتمالاً شنیده ایم كه مادران، همان گونه كه از مادران خود شنیده اند، به دختران شان می گویند كه من هم چنین دردهایی داشته ام و طبیعی است. وی اظهار داشت: این باور نادرست باید اصلاح گردد و اگر دختر نوجوانی در دوران قاعدگی دردهای شدید داشت، بهتر است والدینش او را پیش متخصص زنان یا متخصص آندومتریوز ببرند تا اگر این بیماری وجود داشت، زودتر كنترل شود و جلوی گسترش و بروز نتایج جدی آن گرفته شود. متأسفانه طبق آمارهای جهانی، بطور متوسط ۲۳ ماه تأخیر تشخیص در این بیماری وجود دارد و حتی در بعضی مطالعات ۷ تا ۱۰ سال تأخیر تشخیص، گزارش شده است. این تأخیر می تواند با پیامدهایی جدی مانند ناباروری، درگیر شدن روده و درگیر شدن مثانه و مجاری ادراری همراه باشد. گرگین درباره روش های تشخیص بیماری اندومتریوز توضیح داد: اولین گام در تشخیص، گرفتن یك شرح حال دقیق از بیمار درباره علایم، شدت درد و دیگر نكات مرتبط می باشد. در گام بعدی باید یك معاینه‌ی دقیق لگنی صورت گیرد. در صورت وجود ضایعات اندومتریوز، انجام یك معاینه دقیق لگنی كمك بسیار زیادی در تشخیص بیماری دارد. گام بعدی، انجام سونوگرافی هدف مند است. یعنی برمبنای علایم و معاینات، از همكار رادیولوژیستی كه در زمینه شناخت ضایعات اندومتریوز مهارت دارد، بخواهیم كه نقاط خاصی را به دقت بررسی كند. البته انجام ام آر آی هم در مواردی كه شك به بدخیمی وجود دارد یا می خواهیم شدت بیماری را در حالب ها و یا روده بررسی نماییم، می تواند كمك كننده باشد. اما به سبب گران بودن و زمان بر بودن، معمولاً ام آر آی در قدم اول درخواست نمی گردد در صورت نیاز در بررسی های تكمیلی درخواست می شود. این فلوشیپ لاپاراسكوپی درباره كاربرد روش جراحی لاپاراسكوپی در تشخیص آندومتریوز، اظهار داشت: در كتاب های مرجع، لاپاراسكوپی بعنوان استاندارد طلایی تشخیص اندومتریوز مطرح گردیده است. اما با عنایت به اینكه در اغلب موارد با انجام یك معاینه‌ی دقیق و انجام سونوگرافی هدف مند می توان به تشخیص رسید، معمولاً لاپاراسكوپی صرفاً تشخیصی، صورت نمی گیرد. اگر معاینه و سونوگرافی نرمال بود و بیمار همچنان علایم داشت، در صورت درد پایدار با وجود درمان های دارویی بوسیله لاپاراسكوپی می توان با دقت داخل شكم و لگن را ببینیم و اگر با ضایعات اندومتریوز مواجه شدیم، همان موقع آنها را برداریم. عضو تیم تخصصی مركز درمان ناباروری ابن سینا درباره احتمال عود این بیماری، اضافه كرد: باید دقت كنیم كه چون بیماری اندومتریوز زمینه‌ی ژنتیكی دارد، طبیعی است كه احتمال عود آن وجود داشته باشد. مطالعات نشان داده اند كه خطر عود این بیماری بعد از جراحی حدود ۵ تا ۲۰ درصد در ۵ سال است. البته نوع جراحی هم در احتمال عود اندومتریوز مؤثر است؛ اگر جراحی كامل انجام نشود و فقط به برداشتن كیست یا ضایعات سطحی اكتفا شود، خطر عود اندومتریوز بیشتر می شود. اما اگر جراحی لاپاراسكوپی كامل همراه با برداشتن تمام بافت های درگیر و ضایعات عمقی صورت گیرد، خطر عود بیماری كاهش خواهد یافت. گرگین درباره ارتباط بیماری اندومتریوز با بدخیمی ها اظهار داشت: خطر تبدیل اندومتریوز به بدخیمی حدود ۱ تا ۲ درصد است. بدین سبب وضعیت كیست اندومتریوز تخمدان باید هر سه ماه یك دفعه بررسی شود تا مشخص شود آیا تغییر ناگهانی و غیرعادی اندازه و شكل داشته است. این متخصص زنان با اشاره به نقش تغذیه در كنترل علایم اندومتریوز، توضیح داد: هنوز یك رژیم الگوی غذایی جامع برای درمان اندومتریوز مطرح نشده است و همچنین، مشخص نشده است كه چه الگوی تغذیه ای موجب افزایش ریسك عود بیماری می شود. اما آشكار است كه مصرف ویتامین ها و مواد غذایی آنتی اكسیدانی مانند امگا۳، ویتامین هایD، C، E و میوه ها و سبزیجات تازه و پرهیز از مصرف غذاهای فرآوری شده و فست فودها می تواند تا حدی به جلوگیری از پیشرفت یا عود بیماری كمك نماید. گرگین درباره ارتباط اندومتریوز و ناباروری توضیح داد: یكی دیگر از باورهای غلط درباره‌ی این بیماری این است كه مبتلاشدن به اندومتریوز مساوی است با ناباروری. در صورتیكه آمارها نشان می دهند كه حدود ۲۵ تا ۵۰ درصد از خانم های نابارور مبتلا به اندومتریوز هستند و نیز، خطر بروز ناباروری در زنان مبتلا به اندومتریوز حدود ۳۰ تا ۵۰ درصد است. بنابراین، دست كم حدود نیمی از مبتلایان به اندومتریوز مشكل ناباروری ندارند. عضو تیم تخصصی مركز درمان ناباروری ابن سینا در ادامه ی برنامه اختتام ناباروری اضافه كرد: البته، نباید این مساله را نادیده گرفت كه اگر شدت بیماری بالا، یعنی درجات ۳ و ۴ باشد، می تواند از راه های مختلف، مانند ایجاد چسبندگی در لوله ها، كاهش كیفیت تخمك ها و ایجاد التهاب در لگن موجب كاهش توان باروری شود. همین طور در جراحی هایی كه برای برداشتن ضایعات اطراف تخمدان انجام می شود، احتمال كاهش ذخیره تخمدانی وجود دارد. بنابراین، قبل از جراحی باید ذخیره تخمدان بررسی شود و در صورت لزوم، خانم قبل از انجام جراحی برای فریز تخمك یا جنین به همكاران بخش ناباروری ارجاع داده شود تا در آینده، در صورت كاهش ذخیره‌ی تخمدان، شانس حاملگی همچنان پابرجا باشد. این فلوشیپ لاپاراسكوپی با تاكید بر ضرورت بررسی دقیق نقاطی كه ممكنست درگیر بیماری شوند، اظهار داشت: همانطور كه گفته شد اندومتریوز ممكنست مثانه و مجاری ادراری را درگیر كند و حتی بدون اینكه علامتی ایجاد كند، موجب لطمه جدی به كلیه ها شود. بنابراین، همكاران باید دقت كنند كه اگر بیماری با تشخیص كیست اندومتریوز دارند، حتما وضعیت كلیه های وی را هم بررسی نمایند. در كلینیك اندومتریوز ابن سینا ما بیماری داشتیم كه بعد از هفت سال سابقه مشكلات كلیوی و مراجعه‌ی بی نتیجه به متخصصان مختلف، به ما مراجعه نموده بود و ما متوجه شدیم به سبب درگیر شدن حالب ها، گرفتار هیدرونفروز در كلیه و حالب ها شده است كه البته خوشبختانه بعد از انجام جراحی لاپاراسكوپی و برداشتن بافت های درگیر، مشكل دستگاه ادراری بیمار برطرف شد. گرگین در پایان، همكاری تخصص های مختلف را عاملی مهم در موفقیت در تشخیص و درمان اندومتریوز دانست و تصریح كرد: همانطور كه گفته شد، اندومتریوز می تواند بخش های مختلف بدن را درگیر كند و همچنین، موجب ناباروری شود. بدین سبب بهتر است روند تشخیص و درمان این بیماری در یك كلینیك فوق تخصصی صورت گیرد كه متخصصان مختلف، مثل اورولوژی و گوارش در آن حضور دارند و نیز متخصصان ناباروری بتوانند به موازات روند تشخیص و درمان اندومتریوز، اقدامات مربوط به درمان ناباروری یا حفظ باروری را انجام دهند. روند كار در كلینیك اندومتریوز مركز درمان ناباروری ابن سینا نیز به شكلی طراحی شده است كه در جراحی های لاپاراسكوپی، در مواردی كه احتمال درگیری دستگاه ادراری یا گوارش وجود دارد، همكاران متخصص اورولوژی و یا جراحی داخلی حضور داشته باشند و همچنین، همكاری متقابل بین كلینیك اندومتریوز و كلینیك ناباروری مركز وجود دارد تا هم بیماران بازگشت كننده به ما بتوانند از خدمات آن كلینیك استفاده كنند و هم بازگشت كنندگان به كلینیك ناباروری كه شك مبتلاشدن به اندومتریوز برایشان مطرح می شود، بتوانند مراحل تشخیص و درمان را در كلینیك ما پی بگیرند. برنامه اختتام ناباروری، كاری از گروه دانش شبكه چهارم سیما است كه شنبه هر هفته از ساعت ۱۹ الی ۲۰ روی آنتن می رود.
منبع: بیمارستان دی
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب